حسن و قبح عرضیحسن و قبح عرضی به حُسن یا قبح عارض بر فعل دارای مقتضیِ خلاف آن اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفحسن و قبح عرضی، مقابل حسن و قبح ذاتی و به معنای حسن و قبح در افعالی است که اقتضای حسن و یا قبح را دارند، ولی بر اثر عارض شدن موانعی، فعل حسن به فعل قبیح و فعل قبیح به فعل حسن تبدیل می‌شود، مانند عنوان صدق که در جای خود دارای حُسن است، ولی گاهی در صورتی که موجب آشوب و فساد شود قبیح می‌گردد. و نیز مانند عنوان کذب که قبیح است، اما گاهی بر اثر عوارضی، مانند نجات جان مؤمن ، حسن پیدا می‌کند. [۲]
جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص۲۳۳.
[۴]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۲، ص ۶۳-۶۲.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۲۲، برگرفته از مقاله «حسن و قبح عرضی». |